Marokko

Na de besneeuwde bergtoppen te hebben bekeken en een stop om te pinnen komen we aan bij de Koutoubia, het grootste herkenningsteken en symbool van Marrakech. De 70 meter hoge minaret werd aan het eind van de 12e eeuw door sultan Yakoub el-Mansour voltooid. Volgens de legende zijn de drie gouden ballen op de top gemaakt van juwelen van een van de vrouwen van de sultan die ze voor straf moest afstaan en om laten smelten omdat ze de ramadan had onderbroken door drie druiven te eten. We mogen er niet in dus hebben we buiten wat rondgelopen. Hier vind je ook de beroemde waterdragers.

Even voor de goede orde: de foto hier rechtsboven is dus niet oké! Maar in 2003 was ik nog een beetje naïef. Al besefte ik toen wel al dat je deze mensen in elk geval nooit moet betalen voor een foto. Daarna naar het Djemaa El Fna plein, overdag een slaperige doorgang naar de souks maar als het donker wordt begint het spektakel. Bevolking en bezoekers komen bijeen om te luisteren naar oude vertellingen van verhalenvertellers, hun toekomst te laten voorspellen of bij de kruidendokters een recept voor een toverdrankje te halen. Tot ver de in de 19e eeuw vonden hier zelfs executies plaats… Je vindt hier slangenbezweerders, waterdragers, dansers, zangers, acrobaten en vele eetkraampjes met versgemaakte slakkensoep, schapenhersens, gebakken zeetong of gegrilde worstjes. Er zijn zelfs tandartsen die op het plein kiezen trekken maar dit lijkt me niet bepaald een aanrader…

Weer in het busje en naar een kasbah/oud stadsgedeelte omringd door muren waarboven we de 'verborgen' begraafplaats vinden. De Saadische koningen werden begraven in deze mausolea, die aan het eind van de 16e eeuw door Ahmed el-Mansour waren gebouwd. Moulay Ismael bouwde er een eeuw later een grote muur omheen en uiteindelijk waren ze 'spoorloos verdwenen' totdat de Fransen ze in 1917 herontdekten. Het met bloemen bezaaide kerkhof heeft verscheidene koubbas maar de eerste, met daarin de tombe van Ahmed el-Mansour, is de meest opmerkelijkste. Hij werd begraven in de centrale hal, omringd door zijn zoons. De graven zijn voornamelijk buiten, met mozaïeken versierd en van rijke mensen. De mannen en vrouwen liggen apart en met hun hoofd richting Mekka.

Daarna naar het koninklijk El-Bahia paleis, van buiten niet veel bijzonders te zien want rijkdom hou je voor jezelf zo zeggen de Marokkanen. De naam van dit paleis betekent 'de Schittering' en werd eind 19e eeuw gebouwd door minister Bou Ahmed, een slaaf die zich op had weten te werken. Er wordt beweerd dat hij hier heeft gewoond met 4 echtgenotes en 24 bijvrouwen. We lopen door enorme ontvangstruimten met gebeeldhouwde en beschilderde plafonds, de harem en een tuin met sinaasappel-, citroen- en bananenbomen, jasmijn en dadelpalmen. Het paleis is vernoemd naar de favoriete vrouw van de keizer.
Geluncht bij Le Moussyl in de medina, lekker en een leuk restaurant om te zien. Daarna een wandeling van een uur met gids Ali door de medina, echt enig! Een stop bij een ouderwetse apotheek gemaakt met uitleg over verschillende kruiden en het is natuurlijk ook de bedoeling dat je iets koopt!

07 december:  Marrakech-Casablanca

Vroeg op! We vertrekken om 07.30 uur naar Casablanca. Op de een of andere manier had ik van Casablanca een vrij romantisch beeld... komt waarschijnlijk door de film! Maar in tegenstelling tot de meeste Marokkaanse steden is Casablanca vrij modern. Het is een leuke plaats om een dag of twee te vertoeven. Vrouwen zijn hier zelden gesluierd. Het is de grootste haven van Noord Afrika en werd gebouwd door de Fransen. Het is 245 kilometer rijden dus als het goed is zijn we daar rond 12.00 uur. Pfff, wat een vreselijke rit, helemaal suf en knikkebollend komen we aan bij restaurant Le Fleur waar we gaan lunchen. Het is een visrestaurant dus dat is lekker! Daarna de bus weer in, rondje langs het koninklijk paleis gereden maar we mogen wegens veiligheidsvoorschriften de bus helaas niet uit…

Dan door naar de grootste attractie van Casablanca: de gigantische moskee van Hassan II. Het is het enige 'echte' monument van de stad die in 1993 voltooid werd. De 200 meter hoge minaret is de hoogste van het land. Er kunnen 25.000 gelovigen in bidden, waarvan sommigen op een glazen vloer kunnen knielen waardoor de oceaan eronder te zien is. Een rondleiding gehad van ongeveer een uur in het engels. Daarna langs het strand en de 'boulevard' gereden en kregen we een half uurtje om zelf rond te lopen. Rond 17.00 uur komen we aan in hotel Washington waar we een prachtige dubbele kamer hebben. Nu 'vrij', het diner is om 19.30 uur, we zouden naar het Mohammed V plein kunnen lopen maar we zijn zwaar moe en het schijnt ook niet echt de moeite waard te zijn… Dusss… in de lobby wat gedronken en een pak tuccies verorberd. Het diner was niet geweldig en heel weinig keus dus niet echt genieten en alras terug naar de kamer!

Een veld vol pilaren en een onvoltooide minaret is alles wat er over is van de enorme moskee van Hassan van Yakoub el-Mansour. De moskee werd nooit afgebouwd. De 44 meter hoge minaret heeft op elke zijde een andere afbeelding. Mohammed V verkoos deze spectaculaire achtergrond voor zijn traditionele mausoleum waarin hij met zijn twee zoons begraven is. Gestopt bij een bezinepomp waar we geld gewisseld hebben en op weg gegaan naar Meknès (140 kilometer vanaf Rabat). Dit gaan we later uitgebreid bekijken, nu alleen daar gegeten in restaurant Bellevue. Mijn hart ging er wederom niet sneller van slaan... Via het Atlas Gebergte naar Fès (160 kilometer), enorm koud daar en zelfs nog even in de sneeuw gestaan.

Heel lang in de bus gezeten, bijna ingedut terwijl de regen keihard tegen de ramen aansloeg! Rond 17.30 uur kwamen we aan in hotel Nouzha. Wat warms aangetrokken en richting hotelbar met badkamerverlichting. Zwaar honger dus er maar een pak kaasstengels bij soldaat gemaakt. Diner om 19.45 uur, weer niet om over naar huis te schrijven dus om 20.45 uur richting kamertje, kachel hoog opgestookt want we hadden het KOUD! 

09 december:  Fès

Wekker om 07.15 uur en vertrek om 08.30 uur. Als eerste rijden we naar een pottenbakkerij (een leerschool voor jongens die van de lagere school komen). Uitleg (in het Frans, dus bijzonder boeiend) ook over mozaïeken en keramiektegels. Daarna uiteraard naar het winkeltje maar dat viel tegen want het was best duur. Hierna richting de medina (6000 straatjes en zeer smal!!). De medina is het oude deel van een stad, een doolhof van kleine straatjes, omsloten door dikke wallen. De hoofdstraten zijn overladen met souks, werkplaatsen en heilige gebouwen en bruisen van energie en geluiden. De rustigere achterafstraatjes, waar huizen staan, geven de bewoners juist een gevoel van rust en veiligheid.

Het begint steeds harder te regenen dus dat is wel wat minder! Overal zie je slagerskraampjes met afgehakte koeien- en geitenhoofden... We bezoeken de oude universiteit (nu een monumentaal pand) en een tapijtweverij. Hier nemen we een kopje muntthee. Via een smalle trap naar een leerlooierij, normaal vast spannend maar nu drijven we daar weg! We krijgen een muntblaadje voor de stank, is in de zomer vast noodzakelijk maar nu niet echt… Terug richting het busje die ons afzet bij restaurant Palais Toriana waar we rond 13.00 uur aankomen. Het was een heel groot restaurant met een superhoog plafond. Tadaaa, daar kwam de tajine weer onze richting op en pas twee uur later (pffff…) daar weer weg.

Naar een winkeltje waar zilver en goud bewerkt wordt en wederom een gezellige uitleg in het Frans. Het busje brengt ons daarna naar de poorten van het paleis van de koning. Hier een fotostop maar niet uitgestapt want had gigantisch koude tenen en kuiten! Kon niet wachten tot we weer in het hotel waren en dat was pas rond 16.00 uur. Broek getracht schoon te soppen want zat echt tot m'n knieën onder de modder samen met m'n sokken en schoenen. Voeten gewassen en droog geschrubd, koud, koud, koud!
Om 19.45 uur gegeten. Tajine (hiha!) nu met hele kippenpoten, wat een jolijt… Rond 20.30 uur terug naar ons kamertje waar de kachel al lekker stond te blazen. 

10 december:  Fès-Beni Mellal

Wekker om 06.15 uur, vertrek om 07.30 uur. Voor de verandering regent het nog steeds hevig! Als eerste naar Volubilis (60 kilometer). Volubilis is een goed bewaard gebleven stad, omringd door een weelderig landschap aan de voet van Jebel Zerhoun en een van de mooiste en meest romantische archeologische terreinen van het land. De Berbers noemen het 'Oualili', naar de oleanderbloemen die de nabijgelegen, meestal droge rivierbedding, bedekken. Erg leuk om daar met je parapluutje rond te lopen…

Hij had de reputatie een harem van meer dan 500 vrouwen te hebben bij wie hij 700 zoons en ontelbare dochters verwekte. Voor zijn plannen voor de nieuwe hoofdstad had hij de arbeid van zo’n 50.000 gevangenen nodig. Volgens de verhalen vermorzelde de sultan, als hij niet tevreden was over het werk, het hoofd van de arbeiders met een steen, onthoofdde hij hen of sneed hij hun keel door. Hun bloed werd vermengd met het cement. Kort na zijn dood raakte zijn droomstad in verval, geplunderd door zijn opvolgers en beschadigd door de gevolgen van de aardbeving in Lissabon in 1755.

De monumentale Bab Mansour wordt vaak gebruikt als promotiesymbool voor de stad en zelfs voor het hele land. Net voorbij de poort is het grote centrale plein Lalla Aouda, een populaire ontmoetingsplek voor families. Door de boog aan de linkerkant bevindt zich de overdadige Moulay Ismail tombe waar pelgrims uit het hele land naartoe komen.

Om 13.30 uur daar weg, op naar Beni Mellal waar we pas vijf uur later aankwamen… wat een ellende, helemaal licht in het hoofd wegens zuurstofgebrek (hihi) maar wel een mooi hotel (Tazarkount).
Beni Mellal is een groen stadje dat heel weelderig is dankzij de vele bronnen en de nabijheid van de Bin el-Ouidanedam. De stad wordt omringd door olijfgaarden en citrusplantages en de sinaasappels die hiervandaan komen zijn de beste van heel Marokko. Leverpastei met de achterkant van m'n tandenborstel op een toastje gesmeerd, heerlijk hoor, en toen richting bar waar we tot ongeveer 20.00 uur gezeten hebben. Op naar het restaurant maar oh schrik, het was geen buffet en iedereen zat al te eten. Soep en daarna een pannenkoek met rijst waarna wij vol zaten en het hoofdgerecht overgeslagen hebben. Alras naar boven en rond 22.00 uur gaan slapen.

11 december:  Beni Mellal-Marrakech

Wekker om 06.45 uur en vertrek om 08.00 uur. Op weg naar Marrakech (ongeveer drie uur rijden) en aankomst daar rond 11.30 uur. Eerst even naar de Menara tuinen, aangelegd door de Almohaden maar in de 19e eeuw gerestaureerd door de Alouïten. Mohammed IV bouwde een elegant, groen betegeld paviljoen dat uitkeek over het grote waterbassin en gelegen was in een cipressentuin omringd door olijfbomen.
Daarna met Mohammed, de gids, afgesproken dat wij de lunch overslaan dus werden we afgezet op het Djemaa El Fna plein. Lekker eerst op een dakterras wat gedronken en toen zo'n twee uur rondgestruind. Mini tajine gekocht als herinnering aan het heerlijke eten, slofjes en een trommel. Een petit taxi genomen (rijden alleen in de stad en nemen maximaal drie mensen mee. Ze zijn relatief goedkoop maar de meter staat niet altijd aan. Het normale tarief wordt na 20.00 uur verdubbeld. Het is normaal dat de chauffeur, vooral als hij maar één passagier heeft, onderweg meer mensen opppikt) naar de McDonalds (15 dirham) en lekker een Big Mac menuutje weggeschranst (darmen gelijk van de rel….).

Taxi naar hotel Ayoub genomen (25 dirham) en daar lekker op een terrasje in de zon gezeten. De kamerdeur klemde enorm dus gelijk de trommel gebroken en er zat geen glas in het badkamerraam dus een andere kamer gekregen. Bij de receptie gevraagd of ze lijm hebben, helaas niet maar ze doen wel enorm hun best om te helpen! Maar weer eens de hotelbar bezocht tot een uurtje of half 8 dus nu eens op tijd voor het diner. Buffet (altijd fijn) en daarna als goed opgevoede kinderen afscheid genomen van de groep, die gaan morgen naar huis, en richting kamer. 

12 december:  Marrakech-Agadir

Uitslapen! Wekker pas om 07.45 uur en we worden om 09.00 uur pas opgehaald om naar Agadir te gaan. Beetje verwarring want de chauffeur denkt dat ie ons alleen naar de medina moet brengen en weet niks van Agadir en praat daarbij ook nog uitsluitend Frans… Na wat telefoontjes komt er een mannetje van kantoor en met hem besloten eerst twee hotels te bekijken waar ik geen goed fotomateriaal van heb. Eerst hotel Tichka en daarna Siaha. Rond half 11 vertrokken naar Agadir, ongeveer vier uur rijden (253 kilometer).

Agadir is een plaats met twee hoofdattracties: een strand en een super klimaat met meer dan 300 zonnige dagen per jaar. De moderne stad (de oude werd in 1960 door een aardbeving verwoest) heeft weinig charme maar een ruime keuze aan hotels.
Onderweg tien minuutjes gestopt om water te kopen en na een bloedstollende tocht door de bergen komen we om exact 14.30 uur aan bij hotel Kenzi Europe. Een kamer voor mezelf alleen en wat voor een! Het hotel is vijf sterren en dat is goed te zien, prachtig mooi en supergroot bed. De maagjes beginnen te rammelen want we hebben nog niet geluncht dus dat eerst gedaan, club sandwich maar met slechts twee kleine stukjes brood… Langs het strand gewandeld, onderwijl babbelend met twee surf dudes en terwijl ik op de boulevard een zielig hondje liep bij te voeren met bolletje landoogst stond inene de directeur van Isropa voor m'n neus! Die was samen met een collega van sales op een persreis en zou diezelfde avond weer vertrekken.

Samen met hun nog even naar de souk (de lokale, niet de toeristen) en na een uurtje ofzo weer teruggewandeld naar de boulevard en een biertje gedronken. Rond 18.15 uur terug in het hotel, beetje opgefrist en daarna op naar het diner! Niet echt veel honger maar het zag er wel goed uit. Na het eten waren we op weg naar de bar om daar op onze collega te wachten die alleen Agadir gaat bekijken maar toevalligerwijs stond hij net bij de receptie, samen met Yasmina van Atlas Voyages die ons het programma voor morgen overhandigde. Met hem in de bar gehangen en rond 22.00 uur terug naar de kamer. Douchen en lekker in m'n eentje in het grote bed gekropen. 

14 december:  Agadir-Amsterdam

Wekker om 03.45 uur!! Ontbijt werd om 04.15 uur gebracht, 't was alleen niet wat besteld was maar goed… Om 04.50 uur kwam Yasmina ons halen, de vlucht naar Casablanca vertrok om 06.40 uur. Lekker stoelen met beenruimte bij de nooduitgang en ook op de doorverbinding naar Amsterdam, alleen had die drie kwartier vertraging dus aankomst nu om 14.00 uur.